فرض کنید صاحب یک فروشگاه اینترنتی هستید. سایت شما در اکثر کلمات کلیدی مرتبط با کسبوکارتان رتبههای بالای گوگل را در اختیار دارد و از این طریق کلی مشتری دارید. همۀ چیز عالی به نظر میرسد!
تا اینکه در یک شب همه چیز دگرگون میشود. گوگل سایت شما را از صفحۀ اول نتایج به صفحۀ دهم (یعنی ناکجاآباد!) فرستاده است! چه حالی به شما دست میدهد؟! مشتریان دیگر چگونه شما را پیدا کنند؟ مگر کسی هم به سراغ صفحۀ دهم گوگل میرود؟
این اتفاق برای یک کسبوکار آنلاین مثل رسیدن به آخر دنیا میماند. به همین دلیل وقتی گوگل در سال 2015 از الگوریتم جدیدی برای رتبهبندی سایتها (در موبایل) خبر داد؛ متخصصان سئو این الگوریتم را Mobilegeddon یا آخرامان موبایلی (ترکیبی از دو کلمۀ آرماگدون و موبایل) نامیدند.
آنها تصور میکردند بعد از فعالسازی این الگوریتم باید با صفحۀ اول نتایج وداع کرده و غزل خداحافظی را بخوانند! در صورتی که گوگل اصلاً قصد نداشت وبمستران را بترساند، بلکه میخواست آنها را برای ساخت سایتهای موبایل-فرندلی (Mobile Friendly) تشویق کند.
این الگوریتم تنها اولین قدم بود. گوگل این راه را با Mobilegeddon آغاز کرد و با الگوریتم دیگری به نام Mobile First Index به پایان رساند.
اما چرا گوگل اینقدر به کاربران موبایل اهمیت میدهد؟ اصلاً موبایل فرندلی یعنی چه؟ چگونه میتوانیم از این آخرامان موبایلی جان سالم به در ببریم؟ در این مقاله به تمام این سوالات پاسخ خواهیم داد.
دلیل طراحی الگوریتمهای موبایل فرندلی چه بود؟
در گذشته موبایل یک وسیله تقریباً لاکچری محسوب میشد و افراد کمی در هر خانواده از آن استفاده میکردند. مطمئناً در آن زمان _که اینترنت همراه هم خیلی فراگیر نبود_ کاربران موبایل درصد بسیار کمی از بازدیدکنندگان سایتها را تشکیل میدانند. کمکم از 2010 به بعد با معرفی موبایلهای لمسی و گسترش اینترنت همراه، تعداد کاربران موبایلی افزایش پیدا کرد و هر روز افراد بیشتری برای وبگردی به استفاده از موبایل روی آوردند.
اما مشکل وبگردی در موبایل این بود که سایتها با اندازۀ صفحۀ نمایشگرهای موبایل هماهنگ نبودند. به همین خاطر استفاده از آنها در نمایشگرهای موبایل بسیار سخت و عذابآور بود. از طرفی حتماً میدانید که اکثر درآمد گوگل از طریق تبلیغات کلیکی تامین میشود. طبیعتاً وقتی کاربران نتوانند به راحتی از یک سایت استفاده کنند، سریعاً آن را ترک کرده و به تبلیغات هم کاری ندارند.
به همین دلیل گوگل تصمیم گرفت برای بهبود تجربۀ کاربری مخاطبان (و صد البته حفظ درآمد خود!!!) به فکر راهحلی باشد. الگوریتم موبایل گدون گوگل
تنها چیزی که میتوانست طراحان و وبمستران را به ساخت سایتهای موبایل فرندلی ترغیب کند، «به دست آوردن رتبۀ بهتر در نتایج جستجو» بود! بنابراین گوگل الگوریتمهای جدیدی مثل موبایل گدون و موبایل فرست ایندکس طراحی کرد. در ادامه با این الگوریتمها بیشتر آشنا میشویم.
از Mobilegeddon تا Mobile First Index
گوگل با بارگذاری این عکس در بلاگ خود به صراحت اعلام کرد که منظورش از موبایل-فرندلی بودن چیست. شما به عنوان یک کاربر، با کدام سایت ارتباط بهتری برقرار میکنید؟
نمونه ای از یک سایت ریسپانسیو یا واکنش گرا
جواب که مشخص است. من که عطای این سایتهای بدقواره را به لقایشان میبخشم و به سراغ یک صفحۀ دیگر میروم. احتمالاً شما هم با من موافق باشید؛ ولی حالا به لطف الگوریتم موبایل گدون تنها سایتهای موبایل فرندلی را در نتایج برتر جستجو میبینیم.
به همین خاطر نباید تعجب کنید که نتایج جستجو در موبایل با کامپیوتر شخصی متفاوت باشد. مثلاً ممکن است شما در رایانۀ خودتان عبارت «طراحی سایت» را جستجو کرده و سایت X در رتبۀ اول مشاهده کنید. اما وقتی که همین عبارت را با تلفن همراهتان سرچ میکنید، این سایت را در صفحۀ دوم نتایج ببینید!
البته گوگل در همان زمان یعنی سال 2015 اعلام کرد که هر چند موبایل فرندلی بودن مهم است، اما همچنان هدف و رفتار کاربران تعیین کنندۀ رتبههای جستجو است. این یعنی حتی اگر سایت شما موبایل فرندلی نباشد ولی محتوای آن از نظر کاربران عالی باشد، همچنان میتوانید در رتبههای برتر جستجو حضور داشته باشید. البته تا زمانی که رقبای شما محتوای بهتر و موبایل پسندتری تولید نکرده باشند!
الگوریتم Mobilegeddon تنها بر روی سه چیز تاثیر داشت:
رتبهبندی نتایج جستجو در موبایل
نتایج جستجو در تمام زبانهای دنیا
رتبهبندی صفحات مجزا نه کل وبسایت
البته در شروع کار این الگوریتم، تغییرات در رتبهبندی نتایج خیلی محسوس نبود؛ حتی در تحقیقاتی که یک سایت خارجی معتبر در همان سال انجام داد، معلوم شد سرعت بارگذاری سایت، تأثیر بیشتری نسبت به موبایل-فرندلی بودن دارد؛ اما این تنها آرامش قبل از طوفان بود!
آخرامان فرا میرسد.
کمتر از یکسال بعد (در سال 2016) گوگل اعلام کرد، قصد دارد به سایتهای موبایل فرندلی رتبههای بهتری اختصاص داده و به اصطلاح سیگنال موبایل فرندلی را تقویت کند.
انواع متن تبلیغ در جستجوی گوگل ادز را بشناسیمحتما بخوانید: انواع متن تبلیغ در جستجوی گوگل ادز را بشناسیم
هر چه جستجو در موبایل افزایش پیدا میکرد، گوگل هم اهمیت بیشتری به سایتهای موبایل فرندلی میداد. تا اینکه بالاخره آخرامان موعود فرا رسید و گوگل با معرفی الگوریتم Mobile First Index اعلام کرد از این به بعد، نسخۀ موبایل هر سایت را به عنوان نسخۀ اصلی در نظر میگیرد!
این یعنی رباتهای خزندۀ گوگل که مسئول بررسی محتوا و ایند سایتها هستند، در ابتدا به سراغ نسخۀ موبایل یک سایت میروند. در واقع ملاک اصلی گوگل برای رتبهبندی یک سایت، نسخۀ موبایل است و نسخۀ دسکتاپ در جایگاه دوم قرار دارد! در حالی که در گذشته، نسخۀ دسکتاپ ایندکس میشد و داشتن ورژن موبایلی تنها یک مزیت برای به دستآوردن رتبههای بهتر بود.
اگر قصد یک سایت جدید راهاندازی کنید، باید بدانید که این الگوریتم از همان ابتدا در سایتهای جدید فعال میشود. اگر هم، اکنون صاحب یک سایت هستید گوگل دیر یا زود از طریق سرچ کنسول فعالسازی موبایل فرست ایندکس را به شما خبر خواهد داد.
در صورتی که سایت شما ورژن موبایلی ندارد، مشکلی نیست؛ همچنان نسخۀ دسکتاپ ایندکس میشود ولی از آنجایی که گوگل حساسیت زیادی روی کاربران موبایلی دارد، نباید انتظار رفتار سخاوتمندانهای در اختصاص رتبهها داشته باشید.
در کل هدف گوگل رضایت تمام کاربران است. اما از آنجایی که بیشتر مردم با نسخۀ موبایلی سایتها در ارتباط هستند، به این نسخۀ اهمیت خیلی خیلی بیشتری میدهد. جالب است بدانید امروزه هر چقدر سایت شما موبایل فرندلیتر باشد، حتی در «نتایج جستجو در دسکتاپ» هم رتبۀ بهتری کسب میکند!
مجموع این عوامل باعث شد تا طراحان وب علاقه بسیاری به طراحی موبایل-فرندلی نشان بدهند و از روشهای مختلفی برای این کار استفاده کنند. در ادامه با این روشها بیشتر آشنا میشویم.
3 روش برای ایجاد یک سایت موبایل-فرندلی
طراحان سایت با توجه به نیازمندیهای پروژه (و البته تخصص خودشان!)، هر کدام از یک روش برای ساخت ورژن موبایلی سایتها استفاده میکنند.
1. سایتهای ریسپانسیو با بوت استرپ (Bootstrap)بوت استرپ
بوت استرپ یک فریمورک برنامه نویسی است که برای ساخت سایتهای ریسپانسیو استفاده میشود. سایتهای ریسپانسیو (و یا واکنشگرا) نوشتهها و اِلمانهای تصویری خود را برای نمایش در موبایل تغییر میدهند.
بوت استرپ هر صفحه از سایت شما را به 12 قسمت مساوی تقسیم میکند. به این صورت زمانی که کاربر با استفاده تلفن همراه خود وارد سایت میشود، این 12 قسمت با یک ضریب تناسب، کوچکتر میشوند تا هر بخش از سایت شما به درستی در نمایشگر موبایل نشان داده شود.
مثلاً نوشتهها را از چینش سه ستونی به یک ستون درمیآورند تا کاربران نیازی به اسکرول افقی نداشته باشند؛ یا سایز عکسها را کوچک میکنند و تغییرات دیگری که همه چیز باب میل کاربران شود.
در این روش، نسخۀ موبایل و دسکتاپ هر دو بر روی دامنۀ اصلی قرار داشته و محتوای یکسانی دارند. البته بعضی از طراحان وب ممکن است قسمتی از محتوای نسخۀ دسکتاپ را هنگام نمایش در موبایل حذف کنند. دلیل این کار میتواند محدودیت فضا در نمایشگرهای موبایل باشد ولی در هر صورت این کار تأثیر آن محتوا در رتبهبندی سایت را کم میکند.
درباره این سایت